Đạo văn là việc ăn cắp, chuyển ý tưởng hoặc lời nói của người khác thành của mình mà không đưa ra lời xác nhận và tài liệu tham khảo phù hợp. Người đạo văn trình bày ý tưởng hay lời nói của  người khác như là của riêng của họ. Chúng có thể được trình bày dưới dạng mới, nguyên bản một ý tưởng hoặc sản phẩm xuất phát từ một nguồn có sẵn.

Có nhiều hình thức đạo văn, bao gồm:

• Đạo văn toàn bộ: là một loại sao chép gần như không thay đổi so với tài liệu nguồn, bao gồm: sao chép nguyên văn toàn bộ nội dung của người khác hoặc sao chép và có một vài thay đổi rất nhỏ so với tài liệu nguồn.

• Đạo văn từng phần: Sao chép một phần nội dung hoặc ý tưởng mà không ghi nguồn. 

• Tự đạo văn: Sử dụng lại câu hay đoạn văn của của nghiên cứu mà bản thân tác giả đã công bố trước đó mà không ghi rõ nguồn phù hợp.

• Giả tạo đạo văn: như là một loại diễn giải, ngụy trang kỹ thuật, hay dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. 

• Đạo văn cấu trúc và ý tưởng: là một loại sử dụng cấu trúc của người khác với khái niệm rộng hơn mà không đưa ra trích dẫn nguồn. 

Vai trò của công cụ quét đạo văn

Phần mềm kiểm tra đạo văn đóng vai trò thiết yếu trong việc phát hiện và ngăn chặn hành vi sao chép trái phép, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ các chuẩn mực học thuật. Những công cụ này không chỉ giúp nâng cao ý thức về tôn trọng quyền tác giả mà còn giảm thiểu các rủi ro pháp lý tiềm ẩn. 

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và lượng thông tin ngày càng đa dạng, việc trích dẫn chính xác và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trở nên vô cùng quan trọng để duy trì sự công bằng và sáng tạo trong môi trường học thuật.

Một số công cụ quét đạo văn phổ biến 

1. Plagiarism-checker.me

Plagiarism-checker.me có tốc độ kiểm tra đạo văn cực kỳ nhanh với độ chính xác cao và hoàn toàn miễn phí. Plagiarims-checker.me thường được sử dụng để kiểm tra các bài trên blog, luận văn/luận án, trang web,…

Ưu điểm:

• Hỗ trợ phát hiện nội dung đạo văn bằng nhiều công cụ tìm kiếm thông minh.

• Cho phép người dùng đối chiếu các nội dung cạnh nhau một cách thuận tiện.

• Giúp lưu trữ dữ liệu ở chế độ riêng tư.

• Hỗ trợ đa dạng file như DOCX, PDF, DOC, RTF và HTML.

• Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ khác nhau bao gồm: tiếng Anh, Pháp, Tây Ban Nha,…

• Kết quả được mã hoá màu dựa trên mức độ trùng lặp.

• Là công cụ trực tuyến, hỗ trợ người dùng check đạo văn 24/7.

Hạn chế:

• Chỉ hỗ trợ kiểm tra từng câu nên khá tốn thời gian.

• Số lượng từ tìm kiếm bị giới hạn ở 1000 từ/lượt tìm kiếm.

2. Turnitin

Turnitin là hệ thống đối chiếu văn bản của các bài viết với một cơ sở thông tin trong kho dữ liệu sẵn có. Công cụ này sẽ tìm kiếm các câu trong bài viết với nội dung đã có và báo cáo tỷ lệ phần trăm trùng lặp.

Turnitin sở hữu hơn 300 triệu bài luận, 110.000 ấn phẩm và hơn 20 triệu website khác nhau để đối chiếu. Cơ sở dữ liệu nguồn bao gồm: ấn phẩm, bài tập, tài liệu học thuật. Đặc biệt, cơ sở này sẽ luôn được update thường xuyên để đảm bảo tính chuẩn xác trong quá trình check đạo văn. 

Ưu điểm:

• Có hỗ trợ tiếng Việt giúp người dùng kiểm tra chính xác cao.

• Độ chuẩn xác biểu thị rõ qua những đánh dấu màu trên văn bản.

• Tự động lưu lại các phiên bản của văn bản để bảo vệ bản quyền.

• Tốc độ kiểm tra đạo văn khá nhanh.

Hạn chế:

• Phần mềm có tính phí.

3. Grammarly Plagiarism Checker

Grammarly là một công cụ hỗ trợ viết tiếng Anh hữu ích, bao gồm cả chức năng check đạo văn. Grammarly phù hợp với những người cần kiểm tra lỗi chính tả, dấu câu, ngữ pháp, và phong cách viết tiếng Anh. Dưới đây là một số ưu điểm và nhược điểm của Grammarly:

Ưu điểm 

• Kiểm tra và sửa lỗi nhiều khía cạnh: cấu trúc câu, sử dụng từ vựng, và cung cấp các gợi ý để cải thiện văn phong viết.

• Phân tích đa dạng: bao gồm email, bài luận, blog, thư đơn, và nhiều loại khác.

• Giao diện trực quan: Giao diện của Grammarly dễ sử dụng và thân thiện với người dùng

• Kiểm tra thời gian thực: Grammarly có thể kiểm tra văn bản trong thời gian thực trong các ứng dụng và trình duyệt web phổ biến như Word, Gmail, Chrome, và nhiều ứng dụng khác.

Nhược điểm

• Chỉ có phiên bản trực tuyến, cần được kết nối internet để sử dụng.

• Có độ chính xác không cao bằng Turnitin vì có cơ sở dữ liệu nhỏ hơn.

• Không có tính năng đánh giá chất lượng văn bản, do đó người dùng cần tự đánh giá chất lượng văn bản của mình.

​4. CopyScape

Đây là phần mềm phổ biến đối với những người làm SEO. Với CopyScape, bạn có thể đối chiếu bài viết của mình với những văn bản đã có trên Internet. Việc thao tác trên phần mềm CopyScape khá đơn giản. Thông qua phần mềm, bạn sẽ thấy được tỷ lệ trùng lặp của văn bản, nguồn trích dẫn. 

Ưu điểm:

• Cho phép người dùng kiểm tra hàng loại nội dung cùng lúc.

• Giúp người dùng đối chiếu, so sánh hai nội dung cạnh nhau.

• Hỗ trợ kiểm tra sự trùng lặp trong nội dung thông qua việc cung cấp một index riêng.

• Cho phép người dùng sàng lọc kết quả từ các website khác nhau.

• Giao diện trực quan, thân thiện với người dùng.

• Tích hợp tính năng index offline.

Hạn chế:

• Chi phí sử dụng phần mềm check đạo văn chuyên sâu khá cao.

• Không hỗ trợ check đạo văn của văn bản và cả đoạn văn.

5. Quetext

Quetext là phần mềm online với tính năng Plagiarism Checker và hỗ trợ trích nguồn tham khảo. Quetext sử dụng công nghệ Deep Search và Color Grade để tìm ra những đoạn trùng lặp. Dựa vào kết quả này người dùng có thể chỉnh sửa lỗi Plagiarism trong bài writing của mình một cách dễ dàng. 

Ưu điểm

• Sử dụng thuật toán thông minh hỗ trợ phát hiện chính xác

• Tốc độ phát hiện nhanh chóng, kể cả với bài viết dài

• Giao diện Quetext thân thiện và dễ sử dụng

• Chế độ lưu trữ tốt và bảo mật nội dung cho người dùng

Nhược điểm

• Chi phí sử dụng phần mềm check đạo văn chuyên sâu khá cao.

Gợi ý cách sử dụng phần mềm quét đạo văn hiệu quả

Để sử dụng phần mềm quét đạo văn hiệu quả, sinh viên cần thực hiện một số bước và áp dụng các kỹ năng sau:

1. Kiểm tra toàn bộ bài viết trước khi nộp bài

Trước khi nộp bài, hãy sử dụng công cụ quét đạo văn để kiểm tra toàn bộ nội dung nhiều lần. Điều này giúp phát hiện các phần nội dung trùng lặp hoặc không ghi nguồn đầy đủ.

2. Chỉnh sửa và cải thiện 

Dựa trên báo cáo của công cụ, thực hiện chỉnh sửa các phần bị đánh dấu là trùng lặp. Đảm bảo rằng tất cả các trích dẫn và tham khảo đều được ghi nguồn rõ ràng theo đúng phong cách trích dẫn mà trường đại học quy định.

Tìm hiểu thêm: 8 công cụ trích dẫn phổ biến cho sinh viên 

3. Tối ưu kỹ năng trích dẫn và trình bày tài liệu tham khảo

• Học cách trích dẫn đúng chuẩn: Nắm vững các quy tắc trích dẫn của các phong cách như APA, MLA, Chicago, v.v. Điều này giúp bạn ghi nguồn chính xác và tránh bị coi là đạo văn.

• Sử dụng công cụ quản lý tài liệu tham khảo: Các công cụ như Zotero, EndNote, hoặc Mendeley có thể giúp bạn quản lý và định dạng các trích dẫn một cách dễ dàng và chính xác.

• Diễn đạt lại thông minh: Khi cần sử dụng ý tưởng từ tài liệu tham khảo, hãy diễn đạt lại bằng ngôn ngữ của mình thay vì sao chép nguyên văn. Tuy nhiên, ngay cả khi diễn đạt lại, vẫn cần trích dẫn nguồn gốc của ý tưởng.

• Học từ phản hồi: Sử dụng phản hồi từ các công cụ quét đạo văn để học hỏi và cải thiện kỹ năng viết của mình.

• Kết hợp với tự học và nghiên cứu: Phần mềm chỉ là công cụ hỗ trợ, sinh viên cần chủ động nghiên cứu và hiểu sâu nội dung để có thể viết bài chính xác, tránh phụ thuộc hoàn toàn vào phần mềm.

Kết lại: 

Đạo văn không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín cá nhân mà còn gây ra những hậu quả lớn như vi phạm quy định học thuật, mất cơ hội học tập và thậm chí là bị xử lý kỷ luật. Việc sao chép mà không ghi nguồn không chỉ làm mất đi giá trị thực sự của nghiên cứu mà còn cản trở sự phát triển tư duy sáng tạo. Vì vậy, sinh viên cần tích cực rèn luyện khả năng viết và chủ động sử dụng các công cụ quét đạo văn để kiểm tra thường xuyên. Điều này không chỉ giúp tránh những rủi ro không đáng có mà còn hình thành thói quen học tập trung thực, hiệu quả, tạo nền tảng vững chắc cho tương lai học thuật và nghề nghiệp của chính mình.

Cre: Tổng hợp từ nhiều nguồn.