Bạn đã bao giờ mở laptop để làm việc nhưng cuối cùng lại dành hàng giờ lướt mạng xã hội chưa? Hay tự nhủ sẽ bắt đầu học ngay sau khi xem xong một video, nhưng rồi lại kéo thêm hàng chục video khác? Nếu câu trả lời là "Có", bạn không cô đơn đâu! Trì hoãn là một vấn đề mà ai cũng từng gặp phải

Trì hoãn (procrastination) là hành vi né tránh một nhiệm vụ cần thực hiện, ngay cả khi biết rằng sự chậm trễ có thể gây ra hậu quả tiêu cực. Theo Tiến sĩ Piers Steel, giáo sư tâm lý học tại Đại học Calgary, trì hoãn không đơn giản chỉ là lười biếng mà là sự thất bại trong việc tự điều chỉnh hành vi.

Trì hoãn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm nỗi sợ thất bại, căng thẳng, thiếu động lực hoặc đơn giản là bộ não con người có xu hướng tìm kiếm phần thưởng nhanh chóng thay vì những mục tiêu dài hạn.

Vì sao chúng ta lại hay trì hoãn?

Con người thường trì hoãn do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có sự đánh giá sai lệch về thời gian và động lực. Nhiều người tin rằng họ có đủ thời gian và sẽ làm việc hiệu quả hơn vào phút cuối, nhưng thực tế, họ thường trì hoãn cho đến khi áp lực trở nên quá lớn. Theo nghiên cứu của Ferrari và cộng sự (1995), sinh viên thường đánh giá quá cao thời gian còn lại để hoàn thành công việc và đánh giá thấp công sức cần bỏ ra, dẫn đến việc trì hoãn.

Môi trường xung quanh cũng tác động đáng kể đến thói quen trì hoãn. Trong thời đại kỹ thuật số, các thiết bị điện tử và mạng xã hội trở thành nguồn gây xao nhãng lớn, đặc biệt đối với giới trẻ. Việc liên tục nhận các thông báo từ Facebook, TikTok hay Instagram dễ dàng khiến bạn sa đà, né tránh công việc chính và mất tập trung vào nhiệm vụ quan trọng.

Ngoài ra, những người có xu hướng cầu toàn cũng thường trì hoãn do lo sợ rằng kết quả không đạt kỳ vọng, khiến họ chần chừ trong việc bắt tay vào thực hiện. 

Làm thế nào để thoát khỏi sự trì hoãn?

Lên lịch ưu tiên

Một trong những lý do khiến bạn trì hoãn là không biết bắt đầu từ đâu. Ma trận Eisenhower giúp bạn xác định mức độ quan trọng và khẩn cấp của từng công việc để lên kế hoạch hợp lý.

Mỗi ngày, hãy lập danh sách các việc cần làm và phân loại chúng theo ma trận này. Bắt đầu với các nhiệm vụ quan trọng và khẩn cấp trước, thay vì dành quá nhiều thời gian cho những công việc không quan trọng.

Chia nhỏ công việc để giảm áp lực

Một trong những lý do khiến bạn trì hoãn là cảm thấy công việc quá lớn hoặc khó nhằn. Cách giải quyết là chia nhỏ công việc thành các phần nhỏ hơn, dễ thực hiện hơn.

Ví dụ:

• Thay vì nghĩ “Mình phải viết một bài luận dài 3.000 từ”, hãy bắt đầu với mục tiêu đơn giản hơn như “Viết phần mở đầu trong 30 phút”.

• Thay vì “Ôn tập toàn bộ môn học”, hãy đặt mục tiêu nhỏ như “Học 5 trang trong giáo trình hôm nay”.

Phương pháp Pomodoro

Phương pháp Pomodoro, được phát triển bởi Francesco Cirillo, giúp tăng khả năng tập trung bằng cách chia thời gian làm việc thành các khoảng ngắn.

Cách áp dụng:

• Đặt hẹn giờ 25 phút và làm việc tập trung.

• Nghỉ 5 phút sau khi hoàn thành.

• Sau 4 lần Pomodoro, nghỉ dài từ 15-30 phút.

Đặt thời gian hoàn thành deadline

Quy luật Parkinson phát biểu rằng: “Nếu bạn có bao nhiêu thời gian hoàn thành công việc thì bạn sẽ mất ngần ấy thời gian để hoàn thành nó”. Điều này có nghĩa là dù một nhiệm vụ chỉ mất 5 phút để hoàn thành, nhưng nếu thời hạn đặt ra là 3 ngày, khả năng cao bạn sẽ kéo dài công việc đến tận hạn chót. Chính khoảng thời gian dư này tạo điều kiện cho sự trì hoãn len lỏi, làm giảm hiệu suất làm việc.

Do đó, việc đặt ra một thời hạn cụ thể giúp bạn duy trì sự tập trung và cảm nhận được mức độ cấp bách của nhiệm vụ, từ đó hoàn thành công việc một cách chủ động thay vì chờ đợi đến phút chót. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng nên áp đặt những giới hạn quá khắt khe. Hãy chọn một thời gian hợp lý đủ để thử thách bản thân nhưng không quá áp lực nhằm duy trì động lực mà vẫn đảm bảo chất lượng công việc.

Tự thưởng cho bản thân sau khi hoàn thành công việc

Một cách đơn giản nhưng hiệu quả để vượt qua sự trì hoãn là dành cho bản thân một phần thưởng xứng đáng sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Có thể là một ly trà sữa, một tập phim yêu thích hoặc một buổi dạo chơi thư giãn. Những phần thưởng nhỏ này không chỉ giúp bạn duy trì động lực mà còn tạo cảm giác thành tựu, khiến não bộ liên kết việc hoàn thành công việc với sự hứng thú. Khi hình thành thói quen này, bạn sẽ dần giảm bớt sự trì hoãn và hoàn thành công việc nhanh chóng, hiệu quả hơn.

Kết lại

Trì hoãn là một thói quen có thể thay đổi nếu bạn áp dụng những chiến lược phù hợp. Quan trọng nhất là hãy bắt đầu ngay bây giờ! Hãy thử áp dụng các phương pháp trên và từng bước xây dựng thói quen làm việc hiệu quả hơn. Đừng đợi đến ngày mai – vì ngày mai có thể sẽ lại trở thành ngày kia! Hãy hành động ngay để kiểm soát thời gian của chính mình, nâng cao năng suất và đạt được những mục tiêu quan trọng trong cuộc sống.

Nguồn: Tham khảo từ nhiều nguồn.